Bilans energetyczny budynku inaczej nazywany jest bilansem cieplnym. Określenie wywodzi się z termodynamiki i opisuje zestawienie zysków i strat energetycznych w danym układzie zamkniętym. Obliczenia w bilansie energetycznym uwzględniają sumę ciepła dostarczonego do układu z otoczenia oraz sumę ciepła, którą układ oddał do otoczenia. Odpowiada to odpowiednio wartościom dodatnim oraz ujemnym. Bilans energetyczny oblicza się przede wszystkim na potrzeby charakterystyki energetycznej budynku.
Bilans energetyczny jest różnicą pomiędzy zyskamy energii a jej stratami. Wynik bilansu cieplnego świadczy o efektywności energetycznej budynku, co bezpośrednio warunkuje koszty eksploatacyjne oraz stopień wpływu na środowisko naturalne. W zamkniętym układzie termodynamicznym energia tracona jest w procesach egzotermicznych, a pochłaniania w procesach endotermicznych. Rzecz jasna, najbardziej pożądaną sytuacją przez użytkowników jest ta, w której straty energii są jak najmniejsze. W takiej sytuacji konieczność uzupełnienia strat energii i zachowania równowagi cieplnej będzie korzystna z ekonomicznego punku widzenia. Budynek zyskuje energię w wyniku promieniowania słonecznego oraz ciepła, emitowanego przez instalacje wewnętrzne czy urządzenia elektryczne. Dla inwestorów zdecydowanie bardziej interesujące są jednak straty energii.
Budynek traci energię w wyniku przenikania ciepła przez ściany, dach, podłogę, okna i drzwi. Wpływa na to nieodpowiednia szczelność budynku, która może być spowodowana przykładowo instalacją okien z niedostatecznym współczynnikiem izolacyjności. Nieszczelne okna mogą być powodem aż 30% strat energii! Nie jest tajemnicą, że duże straty energii będą miały znaczny oddźwięk w rachunkach za ogrzewanie. Dom o minimalnych stratach energetycznych, który charakteryzuje się wysokim udziałem energii odzyskanej – z powodzeniem może być nazywany domem energooszczędnym.
Pozytywny bilans energetyczny można osiągnąć przez właściwe zaizolowanie budynku, oszczędzanie energii, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, korzystanie z czujników i regulatorów temperatury i stosowanie wysokosprawnego ogrzewania. Warto zainwestować w wentylację z odzyskiem ciepła i instalację solarną lub fotowoltaiczną. Pompy ciepła i kolektory słoneczne również korzystnie wpłyną na bilans energetyczny. W tym celu sprawdzi się też inteligentny system ogrzewania, który na podstawie wskazań regulatorów będzie efektywnie wykorzystywać zasoby paliwa i działać tylko wtedy, gdy będzie to konieczne. Zastosowane materiały muszą mieć dobrą izolacyjność termiczną i eliminować powstawanie mostków cieplnych. Natomiast użytkowanie urządzenia powinny ograniczać zapotrzebowanie na energię.
Bilans energetyczny budynku pozwala obliczyć jego izolacyjność termiczną i powinien być wykonany już na etapie projektowania domu. Najlepiej w tym celu zwrócić się do specjalistów i zlecić bilans energetyczny budynku specjalistom z jednego z oddziałów Stowarzyszenia Polskich Energetyków. Bilans energetyczny można wykonać samemu z pomocą kalkulatorów energetycznych online, ale będzie to znacznie mniej miarodajne niż wyniki uzyskane przez licencjonowanego audytora. Pamiętajmy, że wykonanie bilansu cieplnego jest niezbędne w trakcie starań o dofinansowanie na budowę domu pasywnego, ponieważ pozwoli ocenić, czy planowany budynek rzeczywiście będzie energooszczędny. Bilans energetyczny budynku jest poza tym integralną częścią świadectwa charakterystyki energetycznej.
Obliczając bilans energetyczny należy wziąć pod uwagę przede wszystkim powierzchnię i objętość domu, ale nie tylko. Równie ważny jest kształt budynku, jego usytuowanie względem stron świata, system ogrzewania i wentylacji oraz cechy otoczenia. Istotna jest analiza stolarki otworowej czyli badania jakościowe okien, drzwi wejściowych i drzwi garażowych. Nie bez znaczenia pozostają materiały, z jakich dom został wykonany. Przy obliczaniu bilansu energetycznego ważna jest także aktywność i tryb życia mieszkańców oraz sposób wykorzystywania zysków energetycznych. Istotny jest sposób i intensywność wentylacji pomieszczeń oraz częstotliwość ich eksploatacji, przepuszczalność promieniowania słonecznego przez przegrody szklane oraz powierzchnia i rozmieszczenie okien. Bilans energetyczny oblicza się dla konkretnego okresu, najczęściej sezonu grzewczego.
Izolacyjność termiczna przegród zewnętrznych określana jest współczynnikiem przenikania ciepła U. Już niedługo zostanie ona obniżona z 1,3 W/(m2K) do zaledwie 0,9 W/(m2K). W tym samym czasie zostanie także obniżony wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną dla budynków jednorodzinnych do 70 kWh/m² rocznie z obecnych 120 kWh/m². Oznacza to, że wykonywanie bilansu energetycznego budynku pozwoli także odpowiedzieć na pytanie, czy planowana inwestycja będzie spełniać restrykcyjne wymagania prawne.
Wróć do bloga